Bestuursnota Leuven: ‘Op koers voor morgen’

Leuven is de voorbije jaren verder uitgegroeid tot een toonaangevende stad op mensenmaat, waar het goed wonen, werken en leven is. “We zijn een stad die uitdagingen aanpakt, met bijzondere aandacht voor inclusie en vooruitgang”, zegt burgemeester Mohamed Ridouani. “Met de bestuursnota, getiteld ‘Op koers voor morgen’ mag duidelijk zijn dat we die ambitie niet loslaten, integendeel. Meer dan ooit is het belangrijk dat we als stadsbestuur blijven investeren in wat de stad en vooral haar inwoners doet vooruitgaan en onze welvaart veilig stelt.”

Het belang van steden om de problemen van deze tijd aan te pakken neemt toe. Klimaat, armoede, ziekte, eenzaamheid… “Het is in de steden waar oplossingen gevonden worden. Daarin willen we leidend zijn”, zegt burgemeester Ridouani. “We willen dat Leuven een vertrouwensvolle en welvarende stad blijft, waar we tegelijkertijd erg zorgzaam voor elkaar zijn. Om vooruitgang voor iedereen mogelijk te maken, zijn investeringen in uitstekende voorzieningen en dienstverlening die toegankelijk en betaalbaar zijn noodzakelijk, bijvoorbeeld in kwalitatieve (sociale) huisvesting, in kinderopvang en onderwijs waarin elk kind alle kansen krijgt, in betekenisvolle jobs, in cultuur- en sportinfrastructuur…”

“Een van de grote opdrachten voor deze legislatuur is dus ruimte creëren voor wonen, economie, zorg, sport en cultuur, verenigingen, mobiliteit… op een duurzame en doordachte manier”, zegt burgemeester Ridouani. “Daarnaast zullen we investeren om een zorgzame stad op mensenmaat te blijven, waar je - ongeacht achtergrond of afkomst - graag jong bent en comfortabel oud kan worden.”

De bestuursnota is een politiek document, dat coalitiepartijen Vooruit, CD&V en Groen samen met de stadsadministratie hebben uitgewerkt. Het document capteert de ambities en acties voor de komende jaren. In het najaar volgt het meerjarenplan dat een financiële vertaling is van de bestuursnota, rekening houdend met beschikbare middelen, zowel financieel als op vlak van personeel.

Toekomstplannen voor een zorgzaam Leuven dat vooruit gaat
​Een van de grootste uitdagingen waar Leuven voor staat is ruimte voor wonen. Dat blijft dan ook één van de prioriteiten van het stadsbestuur. “We voeren een ambitieus woonbeleid dat betaalbaar en kwalitatief wonen garandeert”, zegt schepen voor wonen Lies Corneillie. “De woonstudie die we lieten uitvoeren vormt daarbij de leidraad: we mikken op 8.000 extra woningen tegen 2040, waarvan 40 procent budget- en sociale woningen. Dat zullen we doen door bijkomende ruimte te creëren voor wonen en door het bouwritme – van zowel publieke als private actoren – te versnellen. Vanuit het stadsbestuur leggen we de focus op het aanbod voor mensen met een bescheiden inkomen, senioren en alleenwoners. Dat doen we door te investeren in 320 extra budgethuurwoningen en 700 extra sociale woningen tegen 2030.” Daarnaast zal de stad het Huurhuis verder uitbouwen om de huurmarkt te versterken. Met het Huurhuis worden Leuvenaars laagdrempelig ondersteund bij vragen over huren of verhuren.

De nodige ruimte creëren voor wonen, ondernemen, kinderopvang, verenigingen, cultuur, sport… is dé kerntaak van ruimtelijke planning. “Om in te spelen op de steeds complexere ruimtevragen, werken we aan een nieuw Beleidsplan Ruimte Leuven, dat het huidige Ruimtelijk Structuurplan vervangt. Daarin maken we toekomstgerichte keuzes, met aandacht voor verdichting, gezinsvriendelijk wonen, open ruimte, klimaatadaptatie, toegankelijk en herbestemd erfgoed en bovenlokale samenwerking. Van wonen tot voorzieningen: alles wordt op elkaar afgestemd”, zegt schepen van ruimtelijke planning Dirk Vansina. De Knoop van Kessel-Lo, waar een wetenschapspark, parkzone en vlottere mobiliteit samenkomen, en de vernieuwing van Wijgmaal, met een nieuwe woonwijk en een ondertunneling van de spoorlijn, illustreren deze geïntegreerde aanpak.

Veilige, propere straten en pleinen, veel groen, winkels, scholen, sportinfrastructuur, ontmoetingsplaatsen… Ze spelen een belangrijke rol in een fijne buurt en dragen bij aan de levenskwaliteit van de Leuvenaars. “Mooie en uitnodigende openbare ruimte, en voldoende voorzieningen (sport, cultuur, zorg, onderwijs, recreatie) in de buurt zijn een prioriteit”, zegt schepen Dirk Vansina. “We vernieuwen het Martelarenplein zoals gepland, en zullen ook het de Becker Remyplein een flinke opknapbeurt geven. Daarnaast zullen we werken aan meer rust- en ontmoetingsplekken in de stad, bijvoorbeeld op de Bondgenotenlaan ter hoogte van de schouwburg en de Jan Stasstraat.”

Publieke ruimte kan niet zonder openbaar groen. “We gaan het blauwgroene netwerk van groen en water in de stad versterken”, vertelt schepen van openbaar groen Christophe Stockman. “Dat doen we door ons Groenplan verder uit te werken, meer groene verbindingen te creëren tussen buurten en wijken en bestaand groen goed te onderhouden en te beheren. We vernieuwen ook enkele parken, zoals het Heuvelhofpark in Kessel-Lo, waar ook een strandje aan de vijver komt.”

Op vlak van water in de stad zal de heraanleg van de Vaartkomoevers afgewerkt worden, en zal de stad ook aan de Begaultlaan onderzoeken hoe daar het contact met het water beter kan. Leuven blijft er ook naar streven om waar mogelijk waterlopen open te leggen, zoals in het Hertogenpark gebeurd is.

Een bijzondere groene ruimte in de stad zijn de begraafplaatsen. “We hebben de voorbije jaren al grote stappen gezet om de begraafsplaatsen meer in te richten als open, groene en troostende ruimtes”, zegt schepen van begraafplaatsen Bieke Verlinden. “Op die weg gaan we verder, gecombineerd met ons vernieuwend beleid rond rouw en verlies.”

Leuven heeft toponderwijsinstellingen en een ijzersterke kenniseconomie die zich kan meten met de wereldtop. Die kenniseconomie is ook in volle groei, en vraagt dus om meer ruimte. “Daar gaan we volop verder op inzetten, met de ontwikkeling van Leuven Noord tot een wetenschapspak, de omvorming van de Kolonel Begaultlaan tot een plek voor productie en bedrijvigheid, de transformatie van de CommScope-site tot een innovatieve bedrijvencluster en de verdere uitbouw van wetenschapspark Arenberg en het masterplan voor Haasrode Researchpark”, zegt schepen van economie Lalynn Wadera. “Daarnaast blijven we werken aan duurzaam ondernemerschap en versterken we de sociale economie. Op vlak van handel en horeca blijven we de lokale ondernemers ondersteunen en werk maken van aantrekkelijke handelskernen.”

Wat betreft klimaat en duurzaamheid gaat Leuven als Europese voorloper verder op de ingeslagen weg. “We focussen op gerichte acties die leiden tot tastbare verandering”, zegt schepen van klimaat en duurzaamheid Thomas Van Oppens. “Onder meer met een renovatiegolf waarbij we een centrale rol zien voor ons Klimaathuis en de collectieve renovatie van appartementsgebouwen. Daarnaast willen we grote stappen zetten op vlak van groene warmteprojecten en een sterk warmtebeleid uitrollen.” De circulaire economie versterken is een andere prioriteit. “De Materialenbank is een succes. We willen daarop verder bouwen en het circulair ecosysteem verder uittekenen. Samen met de kennisinstellingen werken we aan de meest innovatieve oplossingen om onze stad te verduurzamen.”

Om onze stad tegelijk leefbaar en bereikbaar te houden, begeleiden we de groei aan mobiliteit op een duurzame en inclusieve manier, met focus op mobiliteitsinfrastructuur. “Dat gaat van gerichte ingrepen op specifieke locaties tot zeer omvangrijke infrastructuurprojecten zoals de Knoop van Kessel-Lo”, zegt schepen van mobiliteit Dirk Vansina. “Daar willen we de doorstroom voor het openbaar vervoer verbeteren, en tegelijk de verbinding tussen vier fietssnelwegen aanleggen, met fietsbruggen die het geheel goed verknopen.” Daarnaast zal de stad verder inzetten op kwalitatieve voet- en fietspaden en deelmobiliteit verder uitbreiden.

Veiligheid is essentieel in een aangename woonstad. “We blijven investeren in een sterk, aanspreekbaar politiekorps, dat vanuit een gebiedsgerichte aanpak vertrekt. We versterken de wijk- en doelgroepenwerking van de politie, onder meer met een jongerenflik”, zegt burgemeester Mohamed Ridouani. “Veiligheid wordt ook steeds meer een zaak van preventie – voorkomen is immers beter dan genezen. Daarom wint dialoog, bemiddeling en herstelgericht werken aan belang, omdat we daarmee de oorzaken aanpakken en zo conflicten kunnen voorkomen.”

In een inclusieve stad waar mensen elkaar kennen, voelen inwoners zich veilig, goed omringd, aanvaard en gesteund. Via wijk- en buurtwerk wil Leuven de sociale samenhang verder versterken. “Zo starten we met wijkfestivals, waarbij we inwoners en organisaties uit de wijken samenbrengen om te zoeken naar manieren om buurten te versterken”, zegt schepen van wijk- en buurtwerking Lothe Ramakers. “De buurt- en basiswerkingen – zowel van de stad als van de partners – blijven een eerste aanspreekpunt voor mensen in hun buurt. Zo versterken we mensen en daarin blijven we investeren. Via onze seniorenwerking maken we van Leuven een leeftijdsvriendelijke stad, bijvoorbeeld op vlak van e-inclusie, diverse beeldvorming en een rijk socio-cultureel aanbod. Met Huis Van Het Kind willen we het aanbod dat gezinnen ondersteunt verder versterken. “Daarnaast wordt menstruatiewelzijn een aandachtspunt”, zegt schepen Ramakers. “Binnen diversiteit en gelijke kansen blijven we inzetten op taal en ontmoeting tussen culturen.”

Op vlak van jeugdbeleid zet Leuven vooral verder in op kansen om te groeien. “Dat doen we door enerzijds ruimte voor jeugd te creëren, met onder meer de restauratie van Hal 9 tot een kinder- en jongerencentrum en investeringsbudgetten om de bestaande infrastructuur van bijvoorbeeld jeugdbewegingen te vernieuwen”, zegt schepen van jeugd Karin Brouwers. “Anderzijds blijven we inzetten op een kwaliteitsvol belevings- en vrijetijdsaanbod voor en door kinderen en jongeren. De vele studenten betrekken we actief bij het stadsleven, onder meer door ontmoeting tussen studenten en inwoners te stimuleren. We blijven ook inzetten op een veilige en verantwoorde uitgaanscultuur.”

Een inclusieve stad is een stad waar toegankelijkheid een basisprincipe is. “Samen met de adviesraad Toegankelijkheid zijn daar al grote verbeteringen op het terrein gerealiseerd”, zegt schepen van toegankelijkheid Karin Brouwers. “We gaan nu samen een transversaal toegankelijkheidsplan opstellen, met de nadruk op fysieke toegankelijkheid van gebouwen en ons openbaar domein. Daarnaast kiezen we ook voor een jaarthema, bijvoorbeeld erfgoed of evenementen.”

Leuven wil een thuis zijn voor iedereen. Een plek waar je ondersteund wordt wanneer dat nodig is, waar je de mogelijkheden krijgt om deel uit te maken van de samenleving. “Via een sterk sociaal welzijnsbeleid willen we zorgen voor kwalitatieve, toegankelijke en betaalbare kinderopvang, ouderenzorg en gezondheidszorg...”, zegt schepen van zorg en welzijn Bieke Verlinden. “Dat kunnen we enkel bereiken als we met alle partners de handen in elkaar slaan en samenwerken aan een betrokken, geëngageerde stad waar we zorgen voor elkaar. We bouwen aan zorgzame buurten, waar mensen elkaar kennen en helpen, en snel de weg vinden naar de juiste hulp.”

Wie hulp nodig heeft van het OCMW, kan daar op rekenen. “We zorgen voor toegankelijke en efficiënte maatschappelijke hulp, die er op gericht is om mensen te versterken”, zegt Lies Corneillie als voorzitter van het bijzonder comité voor de sociale dienst van het OCMW. “We focussen daarbij op automatische rechtentoekenning zodat Leuvenaars automatisch ontvangen waar ze recht op hebben. We breiden ook de REMI-tool uit waarmee we concreter kunnen inspelen op reële noden.” REMI staat voor Referentiebudgetten voor Menswaardig Inkomen. Met deze tool kan het OCMW nagaan of het gezinsinkomen toereikend is om menswaardig te kunnen leven. Als dat niet het geval is, kan het OCMW samen met de cliënt bekijken hoe dit tekort structureel kan worden weggewerkt of het eventueel financieel bijpassen.

Onderwijs is de hefboom bij uitstek om ervoor te zorgen dat we elk kind aan boord hebben én houden. “Daarvoor versterken we de brugfiguren en leggen we de klemtoon op onderwijskwaliteit”, zegt schepen van onderwijs Lalynn Wadera. “We leggen daarbij de nadruk op lezen tijdens de hele schoolloopbaan, omdat leesvaardigheid zo belangrijk is om leerstof te verwerken en te begrijpen. We gaan aan de slag met vernieuwende leesprojecten zoals bijvoorbeeld een nacht in de bib met de klas.”

Het is belangrijk dat er voor iedereen een gevarieerd aanbod van en voldoende ruimte voor cultuur en vrije tijd is, ook in de deelgemeenten. “Met de podiumkunstensite geven we een antwoord op de nood aan grootschalige culturele infrastructuur, en zorgen we tegelijk voor meer ruimte voor de vele verenigingen die onze stad telt en voor onze academie en ons conservatorium”, zegt schepen van cultuur Bert Cornillie. “Verder versterken we het netwerk dat ons culturele veld stut. De kandidatuur voor Leuven Europese Culturele Hoofdstad 2030 is daarvoor een goede katalysator. Tenslotte profileren we met boeiende en inspirerende evenementen zoals het stadsfestival Body & Soul Leuven als een creatieve en dynamische stad.”

Ook op vlak van sport is de nood aan ruimte reëel. “Het zwembad en de sporthal in Kessel-Lo gaan we vernieuwen, die plannen zijn in volle voorbereiding”, zegt schepen van sport Christophe Stockman. “Daarnaast gaan we een nieuwe sporthal bouwen op de Philipssite en alle voorbereidingen treffen voor de bouw van de nieuwe balsportenhal aan het Heilig Hart in Heverlee. Ook het openbaar domein biedt sport- en beweegkansen, daar willen we verder op inzetten.”

Op koers voor morgen
​Samen werken aan de toekomst van Leuven is de rode draad in de bestuursnota. “Daarin staan we ook sterk. Denk maar aan Leuven 2030, Leuven MindGate, Samen Onderwijs Maken, de samenwerking in de zorg- en welzijnssector, het cultuurlandschap met LOV2030…”, zegt burgemeester Ridouani. “We willen nog meer inzetten op die genetwerkte samenwerking, met de talrijke verenigingen, bedrijven, met de regio… Maar ook in de buurten: we leggen nog meer de focus op buurtgerichte initiatieven, nabijheid en betrokkenheid, binnen zowat alle domeinen – van zorg over cultuur, sport, tot openbare werken en veiligheid.”

“Het zijn geen evidente tijden. De democratie staat onder druk en de wereld kampt met uitdagingen rond klimaat, migratie, armoede, vereenzaming, individualisering… De snelle veranderingen op (geo)politiek en technologisch vlak, gecombineerd met economische onzekerheid zorgt voor een groeiend wantrouwen in de samenleving”, zegt burgemeester Ridouani. “Net in die context willen we geen angst, maar moed en visie tonen. Voor een Leuven dat bakens uitzet, durft te vernieuwen, blijft samenwerken en vooral voor een Leuven dat inclusief blijft en iedereen meeneemt.”

Volgende stappen
​De bestuursnota staat maandag 28 april ter kennisname op de gemeenteraad en wordt voordien op de commissies besproken. De meerjarenplanning, wat de financiële vertaling van de bestuursnota is, zal klaar zijn tegen de gemeenteraad van november.