27 oktober 2022

Bezoek opgravingen Wijngaardpoort

Op dit moment vinden er rioleringswerken plaats in Brusselsestraat tussen de Blauwe Hoek en de Brusselsesteenweg. De spade gaat dus diep in de grond en dat zorgt voor heel wat archeologische ontdekkingen in deze historisch belangrijke omgeving. Zo is de Wijngaardpoort, een restant van de tweede stadsomwalling, tijdelijk zichtbaar onder het viaduct van de Den Boschsingel aan de Brusselsestraat. Op zaterdag 29 oktober geven de archeologen van de stad tussen 14 en 17 uur er graag een woordje uitleg bij.

De Brusselsepoort kennen we nu als twee tolhuizen en een viaduct, maar vroeger stond hier een échte poort tussen de wijngaarden … de Wijngaardpoort. Ze stamt uit 1385 en werd tegen 1824 gesloopt. De twee tolhuizen – die zopas gerestaureerd en herbestemd werden – kwamen in de plaats om de in- en uitvoer van goederen te kunnen blijven controleren. Op verschillende oude kaarten en tekeningen zie je hoe de poort eruitzag. Nu kan iedereen die wil de restanten even gaan bewonderen, vooraleer ze verdwijnen door noodzakelijke rioleringswerken.

Erfgoedcommunicatie
“Maar vooraleer dat gebeurt, willen we mensen eerst informeren en de kans geven om te komen kijken. Communicatie over de Leuvense geschiedenis vormt immers een belangrijke pijler van ons erfgoedbeleid”, zegt schepen van onroerend erfgoed en ruimtelijk beleid Carl Devlies. “We weten al langer dat de Brusselsestraat een schat aan informatie bevat, van prehistorische bodemprofielen tot Romeinse en middeleeuwse vondsten. Zo zorgt ook de herontwikkeling van de oude Accosite tot de nieuwe stadswijk Burenberg voor vele ontdekkingen. Archeologisch onderzoek is verplicht bij nieuwe stadsontwikkelingsprojecten. Het zijn unieke kansen om ons verleden te reconstrueren.”

Wegenwerken onthullen bodemarchieven
“Ook wegenwerken gaan vaak gepaard met verplicht archeologisch onderzoek”, vervolgt schepen van openbare werken en restauraties Dirk Vansina. “In de Brusselsestraat vernieuwen we de riolering en het wegdek. Deze werken zijn een mooie opportuniteit om ons erfgoed te ontdekken. Het bestaan van de Wijngaardpoort was bekend, maar de restanten ervan blootleggen, onderzoeken en tonen aan de Leuvenaars, is toch wel heel apart.”

Tweede stadsomwalling
Zoals verhoopt legde de opgraving onder het viaduct de restanten van de Wijngaardsepoort bloot. De archeologen vonden funderingen en muren in baksteen en natuursteen. Ook de halfronde torens aan de buitenkant en de smalle doorgang om de stad binnen te komen, zijn duidelijk zichtbaar. En ze vonden ook een stukje kelder, waaruit blijkt dat ook de ruimte in de poorten werd gebruikt.

“Dit stukje ringmuur behoort tot de veertiende-eeuwse tweede stadsomwalling en loopt ongeveer samen met de huidige Leuvense ring. Andere relicten hiervan zijn de onderbouw van de Grote Spui, de basis van de Verloren Kosttoren en een kern van het aarden talud op de Naamsevest. Daarnaast is er de eerste stadsomwalling uit de twaalfde eeuw. Die restanten integreren we in ons hedendaagse ruimtelijke beleid”, legt schepen Devlies uit. “De eerste ringmuur strekt zich uit in de binnenstad tussen de Redingenstraat tot park De Bruul en de Vismarkt. De restauraties van deze restanten – de Donatustoren in het stadpark, de afdruk aan de fontein van het Herbert Hooverplein, het Handbooghof en op de Hertogensite – zullen binnenkort voltooid zijn. Zo maken we ons middeleeuws verleden zichtbaar in het hedendaagse straatbeeld”, besluit schepen Vansina.

Praktisch
Op zaterdag 29 oktober kun je de restanten van de Wijngaardsepoort bezoeken onder begeleiding van de archeologen van de stad. Tussen 14 en 17 uur geven ze ter plaatse, onder het viaduct van de Den Boschsingel (aan de kant van de Brusselsesteenweg), doorlopend uitleg over dit stukje Leuvense geschiedenis. De toegang is gratis en inschrijven is niet nodig.