Diploma’s Leuvense Isala Van Diest in de kijker in het Stadsarchief
In de aanloop naar Internationale Vrouwendag op 8 maart zet het Stadsarchief de recent opgedoken diploma’s van de Leuvense Isala Van Diest (1842-1916) in de kijker. Isala was de eerste vrouwelijke arts van België én vurig voorvechter van vrouwenrechten.
“Nog tot 14 maart kunnen Leuvenaars deze bijzondere, originele tijdsdocumenten komen bewonderen in het Stadsarchief”, aldus schepen van cultuur Bert Cornillie. “De diploma’s van Isala geven niet alleen extra context bij de familiegeschiedenis van Van Diest - het Stadsarchief bewaart immers ook de diploma’s van haar vader - maar ze wijzen ons ook op het belang van vrouwenrechten en het studierecht voor iedereen. Dingen die vandaag de dag normaal zijn, maar dat dus niet altijd waren. Het is van belang om via archiefstukken zulke maatschappelijke mijlpalen beter te verankeren in ons collectief geheugen.”
De diploma’s kwamen recent naar boven tijdens een collectieonderzoek. Ze vormen een belangrijke aanvulling op de familiearchieven. Het Stadsarchief bezit naast het archief van de stad ook een heel aantal privéarchieven: bv. over ambachten, verenigingen, bedrijven of personen.
Eerste vrouwelijke arts
Isala van Diest werd geboren in een welstellend Leuvens gezin. Haar vader was stadschirurgijn en verloskundige, terwijl haar moeder de focus legde op een progressieve opvoeding voor haar zeven kinderen. Isala wou graag in de voetsporen van haar vader treden, maar stuitte daarbij als meisje op verschillende obstakels. Het hoger secundair onderwijs was in het 19de-eeuwse België niet toegankelijk voor meisjes, waardoor Isala genoodzaakt was haar humaniora in Bern (Zwitserland) te voltooien. Ook voor haar studies als arts moest ze naar een buitenlandse universiteit, omdat de rector van de KU Leuven weigerde haar in te schrijven aan de medische faculteit. In 1879 behaalde ze aan de Universiteit van Bern haar diploma van doctor in de geneeskunde.
“Ik kies de geneeskunde, die ik meer als een kunst dan als een wetenschap beschouw, om dichter bij de vrouwen te zijn, zodat ik hun geest kan helpen terwijl ik hun lichaam verzorg”, Isala Van Diest, 1893.
De uitoefening van haar medisch beroep bleek voor Isala aanvankelijk in België niet mogelijk. Daarom werkte ze twee jaar als arts in het New Hospital for Women in Londen. In 1882 keerde ze terug naar België, waar ze bijkomende cursussen volgde aan de Université Libre de Bruxelles, die sinds 1880 wel vrouwelijke studenten toeliet. In 1884 slaagde ze voor het centrale examen, en op 24 november van dat jaar werd een Koninklijk Besluit uitgevaardigd dat haar het recht gaf om haar beroep ook in België uit te oefenen.
In 1902 was Isala Van Diest genoodzaakt haar artsenpraktijk in Brussel op te geven wegens slechtziendheid. Ze verhuisde naar Knokke, waar ze haar laatste levensjaren doorbracht.
Sociaal en feministisch
Naast haar medische carrière was Isala van Diest ook sociaal zeer actief. Haar doctoraatsthesis, Hygiène des prisons, behandelde de gebrekkige medische omstandigheden in de Zwitserse gevangenissen. Haar eerste werk als arts in Brussel was bij Le Refuge, een opvanghuis voor ex-prostituees, waarvan ze ook bestuurslid werd.
Isala was in 1881 betrokken bij de oprichting van de Belgische Société de moralité publique, een pluralistische organisatie die streed tegen de internationale vrouwenhandel en de prostitutie. Ze maakte deel uit van het uitvoerend comité van deze organisatie en bleef hierin zetelen tot 1902.
Isala was ook een overtuigde feministe. Al tijdens haar verblijf in Engeland was ze in contact gekomen met Engelse feministes. Nadat Isala in 1890 een vereniging voor het vrouwenrecht had opgericht, was ze in 1892 samen met Marie Popelin, de eerste Belgische vrouwelijke doctor in de rechten, betrokken bij de oprichting van de Belgische Liga voor Vrouwenrechten.
Praktisch
De diploma’s van Isala Van Diest zijn tot en met 14 maart te bekijken in de leeszaal van het Stadsarchief, Rijschoolstraat 4, open elke weekdag van 9 tot 13 uur.
Op donderdagavond 6 maart is de leeszaal ook uitzonderlijk te bezoeken tussen 19.30 en 21.30 uur, na de lezing van cardiologe Berlinde von Kemp in auditorium Henry: von Kemp geeft dan een uiteenzetting over hart- en vaatziekten bij vrouwen. 30% van de hartinfarcten bij vrouwen zouden niet herkend worden, tegenover 16% bij mannen.
