6 september 2024

Drie primeurs voor gaststad Leuven tijdens de Open Monumentendag

Volgende zondag, 8 september, is het zover. Dan ontpopt Leuven zich tot nationale gaststad voor Open Monumentendag 2024. Het thema ‘En route! Alle wegen leiden naar Leuven’ belicht de talloze wegen, zowel letterlijk als figuurlijk, die samenkomen in deze historische stad en biedt een unieke mix van ervaringen voor jong en oud. “Met meer dan 80 activiteiten op het programma, starten we dit jaar voor het eerst met een nocturne op zaterdag 7 september. Bovendien presenteren we maar liefst drie primeurs, verborgen onder de Vismarkt, achter de Sint-Jozefkerk en tussen twee pelgrimswegen,” onthult Carl Devlies, schepen van onroerend erfgoed.

De afgelopen maanden heeft het Leuvense organisatieteam, in samenwerking met erfgoedorganisatie Herita en vele enthousiaste partners, een gevarieerd programma ontwikkeld dat niet alleen de historische betekenis van Leuven weerspiegelt, maar ook haar rol als modern cultureel kruispunt versterkt.

"Leuven is altijd een ontmoetingsplaats geweest waar mensen uit alle hoeken van de wereld samenkomen, via heirbanen, havenactiviteiten, pelgrimstochten, intellectuele stromingen en de in- en uittocht van studenten. Het thema van dit jaar weerspiegelt prachtig hoe onze historische studentenstad vaak een tijdelijke, maar onuitwisbare halte vormt in het leven van velen," aldus schepen Devlies.

‘En route! Alle wegen leiden naar Leuven’
Vanwege de sterke link met het thema vormt de Sint-Jacobskerk een belangrijke uitvalsbasis tijdens Open Monumentendag. Deze historische pelgrimshalte, die jarenlang gesloten was wegens stabiliteitsproblemen, is weer toegankelijk en laat bezoekers kennismaken met het experimentele buurttraject dat onderzoekt hoe de kerk opnieuw een wijkhart kan worden. Ook kan je als een echte pelgrim stempels verzamelen bij verschillende Leuvense monumenten en aan het eindpunt, de Sint-Jacobskerk, een exclusief aandenken ontvangen. Het pelgrimspaspoort vind je op de achterzijde van de Open Monumentendagbrochure.

Naast deze activiteiten zijn er tal van begeleide wandelingen en fietstochten, speciaal ontworpen voor gezinnen of toegankelijk via smartphone voor een meer ontspannen verkenning. Zo stelde de Geschied- en Heemkundige Kring van Oud-Heverlee samen met enkele lokale organisaties een wandeling en fietstochten op door Heverleebos en het nieuwe nationale park ‘Brabantse Wouden’.

Daarnaast zijn er nog tal van andere zaken te bezichtigen. De abdijsite van Keizersberg is de afgelopen jaren uitgegroeid tot een levendig mini-dorp met co-working ruimtes, creatieve ateliers en woonruimte voor studenten en monniken. Bezoekers kunnen er deelnemen aan rondleidingen, wandelingen en workshops. De site van Marie Thumas staat in het teken van duurzaamheid, met een boeiende expo over de geschiedenis van de peulvrucht. En aan de Vaartkom is een bijzonder schip aangemeerd: het historische botterjacht Walvisch, waar bezoekers meer te weten komen over de geschiedenis van het schip en de Vaartkom zelf.

Drie primeurs!
Gaststad Leuven pakt dit jaar uit met drie primeurs. Tijdens ‘En Route met Victor Broos’ krijg je de unieke kans om zeven gebouwen, waaronder drie exclusief opengestelde privéwoningen, van deze beroemde Leuvense architect te ontdekken. “Daarnaast openen we op zaterdag om 12 uur officieel de Victor Broostuin aan de Sint-Jozefkerk, een nieuwe groene oase waar iedereen vanaf dan van kan genieten,” voegt schepen Devlies toe.

Een tweede primeur zijn de verrassende archeologische ontdekkingen onder de Vismarkt, waaronder een deel van de historische Schipbrug. Deze unieke vondsten zullen voor het eerst te bewonderen zijn tijdens Open Monumentendag. Je kan de middelste pijler van de dubbele boogbrug van dichtbij bekijken en vragen te stellen aan de stadsarcheologen.

Als derde primeur presenteert Leuven de nieuwe Via Lovaniensis, een pelgrimsroute die de Via Brabantica en de Via Monastica verbindt, van Mechelen tot Hélécine. “Deze route eert Leuven als historische pelgrimshalte, met de recent gestabiliseerde Sint-Jacobskerk als ijkpunt. Dat moderne pelgrims en wandelaars onze monumenten verkennen, is natuurlijk een geweldige impuls voor ons toerisme, handel en horeca,” aldus Devlies.

Nocturne
Al op zaterdag 7 september kan je in het historische stadhuis terecht voor lezingen, rondleidingen en tentoonstellingen. Dit Open Monumentenweekend is meteen ook de laatste kans om het stadhuis te bezoeken voordat het sluit voor een vijf jaar durende renovatie. Als bijzonder hoogtepunt organiseert de stad die avond een nocturne in zowel het stadhuis als de Sint-Jacobskerk. In het stadhuis kan je genieten van een betoverend concert door Brìghde Chaimbeul, een meester in Schotse smallpipes. Tegelijkertijd vindt in de Sint-Jacobskerk een filosofische avond plaats, gecombineerd met een concert, speciaal voor pelgrims en buurtbewoners, maar waar iedereen van harte welkom is.

Meer info
Het volledige programma van de stad Leuven vind je op leuven.be/openmonumentendag of in de papieren brochure die je gratis kan afhalen in onder meer het stadskantoor, aan de balie van Visit Leuven (Naamsestraat 3) en in de bibliotheek Tweebronnen (Rijschoolstraat 4).
Voor sommige activiteiten moet je op voorhand inschrijven. Dat kan via leuven.be/openmonumentendag.