Grote denkdag in Leuven na telling dak- en thuisloze personen

De tweede telling van het aantal dak- en thuisloze mensen op het Leuvense grondgebied gebeurde dit keer in samenwerking met de bredere regio. Dak- en thuisloosheid stopt immers niet aan de stadsgrenzen. De stad plande na het bekendmaken van de resultaten snel een eerste grote denkdag met als titel ‘Thuisloosheid beëindigen: samen kan het!’. Deze denkdag vond plaats op 22 april in het Dirk Boutsgebouw in Leuven. De dag paste in het beleid van de stad om dak- en thuisloosheid zoveel mogelijk te voorkomen.

Regionale telling
​Achtenveertig organisaties in Leuven, Bertem, Bierbeek, Boutersem, Haacht, Herent, Holsbeek, Lubbeek, Oud-Heverlee en Rotselaar telden in de nacht van 20 oktober 2023 mensen zonder stabiele woonst. Het tellen gebeurde zowel door klassieke hulpverleners zoals OCMW’s en het CAW, als andere diensten zoals de politie en wijkgezondheidscentra. Dankzij begeleiding van LUCAS KU Leuven kon de telling op een wetenschappelijk onderbouwde en uniforme wijze gebeuren.

In de tien gemeenten samen werden in de nacht van de telling 780 mensen geteld die geen stabiele woonst hadden of dakloos waren. 42 van hen hadden nog een woning maar dreigden die binnen de maand te verliezen, 214 personen woonden in bij familie of vrienden, 132 in opvang of in tijdelijk verblijf.

Aan de slag tijdens een denkdag ​
​Na de eerste Leuvense telling in 2020 lanceerde de stad een actieplan met 90 werkpunten vooral gericht op Leuven. Deze nieuwe regionale telling en het rapport zijn een belangrijke eerste stap naar een sterkere bovenlokale aanpak. Daarom kwam er binnen de maand na de resultaten al deze grote denkdag. De stad bundelde er haar krachten met een brede waaier aan organisaties die werken met de doelgroep, rond thema’s als uithuiszetting, noodopvang en welzijn. Ook verschillende mensen die zelf dak- of thuisloos zijn, waren aanwezig als ervaringsdeskundigen.

Boeiend programma
​Prof. dr. Koen Hermans en Evelien Demaerschalk (LUCAS KU Leuven), die de tellingen begeleiden, lichten de cijfers voor de regio toe met een kritische blik. Hoe verhoudt de stedelijke realiteit zich tot de meer landelijke regio’s, en welke prioriteiten kunnen we identificeren voor een lokale en bovenlokale aanpak?

Freek Spinnewijn ​ is de directeur van FEANTSA, de Europese federatie van organisaties die met dak- of thuisloze personen werken. Hij besprak vanuit een Europees perspectief wat we kunnen leren van andere Europese lidstaten. Hij bracht een aantal verrassende voorbeelden uit andere Europese landen en doorprikte vanuit onderzoek enkele clichés over dak- en thuisloosheid.

Tussendoor brachten mensen die zelf een ervaring hebben met dak- en thuisloosheid en professionals getuigenissen uit de praktijk. In de namiddag organiseerden de deelnemers zich in kleinere sessies, om samen oplossingen uit te werken om uithuiszetting te voorkomen, noodopvang beter te organiseren of het welzijn van dak- en thuisloze personen te verhogen.

“Met deze denkdag richtten we ons op het brede netwerk in de regio, want enkel samen met alle partners zowel uit de woon- als de welzijnssector kunnen we dak- en thuisloosheid voorkomen en aanpakken”, vertelt schepen van wonen Lies Corneillie. “Het succes van deze bijeenkomst toont dat heel veel mensen klaarstaan en willen samenwerken om dak- en thuisloosheid te beëindigen. We mochten meer dan 100 mensen verwelkomen, van een veertigtal verschillende organisaties die werken met mensen die dak- of thuisloos zijn. Ze lieten zich inspireren door onderzoek en praktijkgetuigenissen, gingen samen aan de slag om niet enkel het beleid nieuwe ideeën te geven, maar ook zelf betere manieren en samenwerkingen te ontwikkelen. Het is erg hoopvol en betekenisvol dat we kunnen samenwerken tussen beleid, onderzoekers en de organisaties die het werk in praktijk brengen.”

Samen kan het ​
​Verschillende getuigenissen en presentaties gedurende de denkdag onderstreepten het belang van een woongerichte aanpak van dak- en thuisloosheid, waarbij de focus ligt op preventie en duurzame huisvesting. “Onze lokale strategie vormde al een eerste stap in die richting, maar we kunnen hier samen met het netwerk nog belangrijke vooruitgang in boeken. Zo plannen we onder andere een verdere uitrol van het Fonds ter bestrijding van uithuiszetting en werken we verder aan Housing First voor wie langdurig dak- of thuisloos is”, aldus schepen van zorg en welzijn Bieke Verlinden. “We bereiden ook een nieuwe nachtopvang voor op het Sint-Jacobsplein en dit jaar zullen de studio’s in de Abdij van Vlierbeek klaar zijn en een nieuwe thuis bieden aan jongvolwassen. Het Huurhuis bundelt dan weer de krachten om huurders en verhuurders beter te informeren en te ondersteunen.”

“Iedereen heeft recht op een veilige en stabiele thuis. Lokaal doen we wat we kunnen, maar steden en gemeenten kunnen dakloosheid niet alleen oplossen”, zeggen schepenen Verlinden en Corneillie. “Door samen met de regio en partners met expertise samen te zitten en inzicht te verzamelen in waar mensen tegenaan lopen, kunnen we al zo veel mogelijk stappen zetten om dak- en thuisloosheid tegen te gaan.” Daarbij zijn de tellingen essentieel want betrouwbare data zijn de beste basis voor een effectief beleid. “Samen met onze buurgemeenten en alle partners op het terrein zijn we volop aan de slag om de strijd tegen dak- en thuisloosheid naar een hoger niveau te tillen. Samenwerking op alle niveaus en over alle beleidsdomeinen heen, is daarbij van groot belang”, besluiten de schepenen.