Inspiratiedag schooluitval voorkomen in Leuven

Met meer dan 120 aanwezigen – leerkrachten, zorgcoördinatoren, directies en partners uit onderwijs en welzijn – bracht de stad Leuven op dinsdag 1 april een grote groep geëngageerde professionals samen om zich te verdiepen in één centrale vraag: hoe houden we élke leerling aan boord? 

“Veel jongeren voelen zich niet goed op school. Dat vertaalt zich vaak in gedrag dat moeilijk te plaatsen is: spijbelen, storend zijn in de klas, pesten, niet studeren of zich net helemaal afsluiten. Achter dat gedrag zit vaak een noodkreet. Als we daar niet tijdig op reageren, dreigt langdurige afwezigheid en uiteindelijk schooluitval,” zegt schepen van onderwijs Lalynn Wadera. 

Dat steeds meer jongeren uitvallen is geen fictie: in Leuven verlaat 11,4% van de jongeren het onderwijs zonder diploma (schooljaar 2022-2023). Cijfers tonen ook aan dat de sociale kloof toeneemt: 1 op 4 jongeren met een andere thuistaal (24,5%), 1 op 3 van wie de moeder geen diploma heeft, en 23,5% van de leerlingen met een schooltoelage verlaten het onderwijs zonder diploma. De oorzaak? Kwetsbare thuissituatie, mentale problemen, schoolmoeheid, cognitieve begaafdheid… de redenen zijn uiteenlopend. 

Toch is er ook hoopvol nieuws: Voor het eerst in negen jaar (exclusief de coronajaren) daalt het aantal schoolverlaters zonder diploma in Leuven. In schooljaar 2022-2023 waren er 41 jongeren minder zonder diploma – goed voor meer dan twee klassen. Daarmee doet Leuven het vandaag al beter dan het Vlaamse gemiddelde. Een belangrijke stap in de goede richting, maar 1 op 9 leerlingen is nog altijd te veel. ​ 

“Een diploma is vaak de toegang tot werk, stabiliteit en kansen. En de school is zoveel meer dan een plek waar je leert. Het is ook waar je vrienden maakt, samen groeit en ontdekt wie je wil zijn. Als jongeren uitvallen, laten we hen als samenleving in de steek. Daarom zetten we als stad voluit in op samenwerking om iedereen aan boord te houden,” vervolgt Wadera. 

Motivatie als hefboom ​
​Het steunpunt tegen schooluitval bundelt de krachten van scholen, welzijnspartners, stad Leuven en CLB’s om samen te zoeken naar duurzame oplossingen voor jongeren die dreigen uit te vallen. Het was dit steunpunt dat dinsdag 1 april samen met de stad de inspiratiedag organiseerde voor 120 leerkrachten, zorg coördinatoren en welzijnswerkers. Educatief expert Kobe Vanroy deelde er inzichten en tips over hoe je als professional in onderwijs of begeleiding jongeren kan blijven motiveren – ook wanneer het moeilijk gaat. ​ 

Hij ging in op herkenbare vragen: hoe ga je om met weerstand? Zijn beloningen zinvol? Moet alles leuk zijn? En hoe blijf je zelf gemotiveerd als professional? 

Met praktijkvoorbeelden en toepasbare strategieën liet Vanroy zien hoe kleine ingrepen in de klas of begeleiding een groot verschil kunnen maken. Deelnemers kregen handvaten mee om moeilijke situaties bespreekbaar te maken en jongeren opnieuw te betrekken bij hun leerproces. “Motivatie is geen kwestie van alles leuk of makkelijker maken. Het gaat erom jongeren te versterken en eigenaarschap te geven over hun leerproces,” aldus Kobe Vanroy ​ 

“Omgaan met moeilijk gedrag én jongeren gemotiveerd houden vraagt veel van leerkrachten. Maar net daarom is het belangrijk dat we inzetten op ondersteuning, ontmoeting en uitwisseling. Dat doen we met deze inspiratiedag, met lerende netwerken, vormingen en trainingen,” besluit Wadera.