25 juni 2025

Laatste riffelarij van België sluit maar erfgoed Ateliers Bonte blijft bewaard dankzij unieke samenwerking

Met de sluiting van Ateliers Bonte verdwijnt binnenkort de allerlaatste riffelarij van België. Maar het uitzonderlijke erfgoed van dit unieke Leuvense familiebedrijf gaat niet verloren. Dankzij een nauwe samenwerking tussen het Expertisecentrum voor Technisch, Wetenschappelijk en Industrieel Erfgoed (ETWIE), het Centrum Agrarische Geschiedenis (CAG), Erfgoedcel Leuven, het Rijksarchief Leuven én Roger Bonte zelf, wordt zowel het bijzondere familieverhaal, het zeldzame ambacht als het volledige bedrijfsarchief veiliggesteld.

In 2024 verscheen al een minidocumentaire over het riffelen - het met uiterste precisie snijden van groeven in metalen maalrollen voor onder meer koffie- en graanmolens. Die film geeft een unieke inkijk in het zeldzame ambacht dat drie generaties lang in het atelier Bonte werd beoefend. Nu is er een nieuwe mijlpaal: het volledige bedrijfsarchief van Ateliers Bonte is ondergebracht in het Rijksarchief Leuven, waar het duurzaam bewaard wordt.

Schepen van Cultuur Bert Cornillie is enthousiast: "Cultureel erfgoedwerking draait om verhalen, geschiedenissen en kennis doorgeven aan volgende generaties. Ik was al bijzonder blij met de sterke documentaire die Erfgoedcel Leuven samen met CAG, ETWIE en Roger Bonte maakte. De film biedt een unieke inkijk in de wereld van het riffelen én toont de waardering die Bonte jarenlang kreeg van zijn klanten. Hij werd al meer dan 41.000 keer bekeken op YouTube en bereikte via PlattelandsTV minstens 200.000 kijkers. Als kers op de taart van dit erfgoedtraject krijgt nu ook het rijke papieren archief van Bonte een duurzame toekomst in het Rijksarchief."

Het archief bevat honderden plannen en technische tekeningen van industriële maalderijen, brouwerijen en mouterijen uit heel België. “Het is bovendien een zeer volledig bedrijfsarchief waarvan de belangrijkste reeksen brieven, facturen en kasboeken van de beginperiode rond 1906 tot vandaag intact zijn “, zegt Marc Carnier, diensthoofd van het Rijksarchief Leuven. Daarnaast toont het hoe internationaal de expertise van Roger Bonte gewaardeerd werd. Zo werkte hij in de jaren ’80 aan installaties voor de Zhujiang Brewery in Guangzhou, vandaag China’s grootste brouwerij. Het archief is een waardevolle bron voor wie industrieel erfgoed, techniek of bedrijfsnetwerken onderzoekt.

Ook de vakmatige evolutie van Ateliers Bonte wordt zichtbaar: van drooginstallaties voor pannenfabrieken en steenbakkerijen, over natte maalstellen voor de chemische industrie, tot de latere specialisatie als riffelarij. “Een indrukwekkend palmares voor een klein atelier in hartje Leuven”, aldus Carnier.

Laatste riffelaar met pensioen
Het ambacht van het riffelen wordt vandaag nog maar door enkele vaklui in Europa uitgeoefend. In België was Roger Bonte een van de allerlaatsten met deze expertise. Na decennia van toewijding gaat hij binnenkort met pensioen. “Iedere molen kent Bonte,” klinkt het in de documentaire. Bedrijven zoals koffiebranderij Maeskes Roem vrezen dat ze nu voor onderhoud beroep moeten doen op buitenlandse vaklui.

“Nu ik bijna echt met pensioen ga – want ik blijf maar doorwerken – is het toch een geruststelling dat mijn werk bewaard blijft. Dat het gedocumenteerd is en misschien anderen inspireert, maakt het afscheid iets makkelijker”, vertelt Roger Bonte.

Documentaire bekijken?
De documentaire ‘Ateliers Bonte: de laatste riffelarij’ is te zien via www.erfgoedcelleuven.be/documentaire-bonte of op het YouTube-kanaal van Stad Leuven.