Leuven brengt opnieuw discriminatie op huurmarkt in kaart
Stad Leuven voerde de voorbije maanden samen met de VUB opnieuw praktijktesten uit. Ze ging na of discriminatie op de huurmarkt ten opzichte van de nulmeting in 2021 gedaald dan wel gestegen is. Uit de resultaten blijkt dat etnische minderheden en personen met een fysieke handicap nog steeds structureel gediscrimineerd worden. De stad zal de strijd tegen discriminatie op de huurmarkt verder opvoeren.
In 2020 en 2021 bracht het Leuvens stadsbestuur een eerste keer discriminatie op de Leuvense huurmarkt in kaart aan de hand van praktijktesten. Uit de resultaten bleek structurele discriminatie van etnische minderheden, rolstoelgebruikers en personen met een visuele beperking met een assistentiehond. De stad kwam nadien met een actieplan.
Tussen oktober 2023 en februari 2024 voerde de stad samen met professor Pieter-Paul Verhaeghe van de VUB opnieuw 1.864 academische correspondentietesten uit bij vastgoedmakelaars en private verhuurders op de private huurwoningmarkt van Leuven. Correspondentietesten, de geschreven variant van praktijktesten, zijn fictieve aanmeldingen van kandidaat-huurders bij verhuurders om discriminatie objectief na te gaan.
“Discriminatie is een onrecht en heeft geen plaats in onze stad. Door de praktijktesten te herhalen willen we de situatie van nabij opvolgen en indien nodig een tandje bijsteken. Iedereen moet en zal dezelfde kansen krijgen om een huurwoning te gaan bezichtigen”, zeggen schepen van wonen en gelijke kansen Lies Corneillie en schepen van diversiteit Lalynn Wadera.
Etnische discriminatie
Uit de resultaten blijkt dat mannen met een niet-Belgisch klinkende naam nog steeds minder kans maken om een huurwoning te mogen bezichtigen dan mannen met een Belgisch klinkende naam. Net zoals in 2020 is er geen verschil tussen de vastgoedmakelaars en private verhuurders.
“Er zijn echter wel verschillen binnen deze groep”, vertelt professor Pieter-Paul Verhaeghe van de VUB. “Kandidaten met een Nepalese achternaam worden niet langer gediscrimineerd. Kandidaten met een Marokkaanse achternaam kregen in 2023 in 18% van de gevallen geen uitnodiging, terwijl dat in 2021 nog 35% was. De discriminatie ten opzichte van kandidaten met een Congolese of gemengde naam bleef dan weer stabiel (20% in 2023).”
De sterke daling in discriminatie voor de kandidaten met een Marokkaanse achternaam is opvallend. De onderzoekers voerden echter in 2019 al eens een premeting uit bij deze groep. Toen lag de vastgestelde discriminatie op een gelijkaardig niveau als in 2023 (nl. 22%). De discriminatie van deze groep steeg sterk tussen 2019 en 2020-2021, vermoedelijk ten gevolge van de coronapandemie. De daling in 2023 lijkt dan ook eerder een terugkeer naar het discriminatieniveau in 2019, in plaats van een structurele daling in discriminatie op de lange termijn.
Discriminatie op basis van een fysieke handicap
De opvolgmeting toont daarnaast systematische discriminatie aan van mensen met een fysieke handicap.
Net als in 2021 kregen rolstoelgebruikers in 50% van de gevallen geen uitnodiging, terwijl een gelijkaardige kandidaat zonder rolstoel wel werd uitgenodigd. In de test vroeg de rolstoelgebruiker of hij op eigen kosten redelijke aanpassingen mocht doen aan de woning, zoals bijvoorbeeld het verhogen van stopcontacten, het verbreden van de deur of het installeren van een traplift. De discriminatie van deze kwetsbare groep is helaas stabiel gebleven ten opzichte van 2021.
Voor de discriminatie van blinde personen is er een onderscheid tussen makelaars en verhuurders. “De vastgoedmakelaars discrimineren nog steeds blinde kandidaten met een assistentiehond, maar gelukkig wel wat minder dan twee jaar geleden”, aldus professor Verhaeghe. “Wanneer er geen sprake is van een assistentiehond, vonden we ook geen discriminatie door makelaars (zowel in de nul- als opvolgmeting). Bij de makelaars speelt de assistentiehond dus een belangrijke verklarende rol. Dit is niet (langer) het geval bij particuliere verhuurders. Deze aanbieders discrimineren de blinde kandidaten zowel met als zonder hond. Bovendien zien we dat de discriminatie van blinde kandidaten zonder assistentiehond zelfs toenam tussen de twee metingen, naar 12% in 2023.”
Actie
“We zijn ervan overtuigd dat heel wat verhuurders goede verhuurders zijn. Maar deze cijfers confronteren ons met een harde realiteit, want achter deze cijfers schuilen allemaal mensen die minder kansen krijgen”, aldus Corneillie en Wadera. “Sinds de eerste praktijktesten hebben we sterk ingezet op sensibilisering. Leuvense verhuurders en vastgoedmakelaars kregen vormingen rond discriminatie en we lanceerden een actieplan met tien concrete acties. Deze cijfers tonen aan dat onze inspanningen totnogtoe niet voldoende zijn en we de strijd tegen discriminatie op de huurmarkt verder moeten opvoeren.”
De stad zal de acties opgenomen in het actieplan verder uitvoeren en de bijscholing en basisopleiding over discriminatie op de private huurmarkt in 2024 herhalen voor zowel makelaars, private verhuurders, middenveldorganisaties, sociaal werkers en studenten. “Een belangrijke rol is hierbij weggelegd voor het Huurhuis. Het Huurhuis is een samenwerking tussen de stad en verschillende partners op de woonmarkt. Het is een plek waar elke huurder, verhuurder of tussenpersoon terechtkan voor informatie, advies en hulp over huren en verhuren”, licht Corneillie toe.
Daarnaast vinden kandidaat-huurders die menen het slachtoffer te zijn van discriminatie, ook informatie op de website van de stad om hierover een melding te doen bij het Vlaamse Mensenrechteninstituut (VMRI). Zij kunnen ook bij het Huurhuis van de stad Leuven terecht als ze hulp nodig hebben om een melding te doen of hierover vragen hebben: leuven.be/contact/huurhuis.
“Vroeger konden mensen met een klacht terecht bij de regionale meldpunten van het gelijkekansencentrum Unia. Nu kan je daarvoor terecht bij het VMRI. Door die informatie ook op onze website te zetten, willen we mensen stimuleren om discriminatie te melden. We zullen ondersteuners en hulpverleners ook goed informeren om hen daarin bij te staan”, aldus de schepenen.
De stad sluit de toepassing van juridische praktijktesten niet uit en zal onderzoeken hoe deze testen ingezet kunnen worden. Dit is ook één van de aanbevelingen van professor Pieter-Paul Verhaeghe: “We weten dat sensibiliserende maatregelen tegen discriminatie beter werken, wanneer er ook een stok achter de deur is zoals juridische praktijktesten. In de praktijk hoef je deze zelden te gebruiken, maar het zorgt er wel voor dat sensibilisering meer effect heeft.”
