Leuven ‘laat ze liggen’: begraafplaatsen gaan voor gezondere bomen met nieuw bladerplan

De herfst komt er weer aan en dan wordt gewoonlijk in de tuinen en parken weer volop aan de slag gegaan met harken, kruiwagens en bladblazers om de vallende bladeren te lijf te gaan. Ook op de begraafplaatsen werden traditioneel alle herfstbladeren geruimd. Dat is eigenlijk heel jammer, want vallende bladeren zijn net ontzettend nuttig en goed voor de natuur. Daarom komt de Leuvense Stadbegraafplaats dit jaar met een nieuw “bladerplan”, en ruimt enkel de herfstbladeren van de paden en graven. “Overal elders laten we ze liggen”, zegt schepen van begraafplaatsen Bieke Verlinden. “Wie met Allerheiligen de Stadsbegraafplaats bezoekt en zich afvraagt waarom de bladeren niet geruimd zijn: zo beschermen we de toekomst van de prachtige bomen die je rond je ziet.”

De stad Leuven laat vanaf dit jaar de bladeren zo veel mogelijk liggen op de Stadsbegraafplaats en dat doet ze met reden. Want vallende bladeren zijn voedingsstof voor de bodem. Wanneer bomen in de herfst hun bladeren verliezen, worden die op de bodem op een natuurlijke manier in humus omgezet. Die humus zit vol voedsel voor planten, en houdt het water dat via regen in de bodem komt goed vast. Bovendien activeren de vallende bladeren het bodemleven, waardoor de bodem gezonder, rijker en voedzamer wordt. En op een gezonde bodem groeien gezonde bomen. 

En net met de bodem gaat het op de begraafplaats sinds een tijdje minder goed. Door jarenlang iedere herfst de bladeren te ruimen, is vandaag veel van het bodemleven verdwenen. En dat is een probleem, want daardoor drogen de bomen sneller uit. Bomen worden immers niet alleen gekweld door een tekort aan water maar ook door een tekort aan humusrijke bodem die het water voldoende vasthoudt. Hoe beter de kwaliteit van de bodem, hoe meer water hij kan vasthouden en hoe meer water een boom dus kan oppompen wanneer het droger wordt. 

De bodem revitaliseren
Het was de landschapsarchitect van de begraafplaatsen, Joeri Steeno, die opmerkte dat de bodem en dus ook de bomen van de Stadsbegraafplaats er niet goed aan toe waren. “De voorbije decennia zijn heel wat van de prachtige bomen op de begraafplaats in conditie achteruit gegaan”, leggen Joeri Steeno en Roel Van Roosbroeck, beheerder van de Leuvense begraafplaatsen, uit. “Dat heeft voor een deel te maken met de vaker voorkomende hittegolven en de daarbij horende periodes van droogte. Maar er is meer aan de hand: de bodem van de Stadsbegraafplaats is niet meer vitaal.” Dat komt niet enkel doordat vroeger veel pesticiden werden gebruikt, maar ook doordat lange tijd alle vallende bladeren werden weggeharkt als afval. Vele kilo’s herfstbladeren gingen zo jaarlijks naar het containerpark, waardoor de bodem en dus ook de bomen van de begraafplaats geen natuurlijke meststof meer hadden. 

Nieuw bladerplan
Vanaf dit jaar kiest de stad Leuven dus voor een heel andere aanpak voor haar Stadsbegraafplaats en ‘laat ze liggen’ (een frase geïnspireerd door de Facebookpagina ‘Ik laat ze liggen’). “Natuurlijk wil dit niet zeggen dat de begraafplaats er vanaf nu als één groot bladertapijt zal uitzien. We houden de graven en de belangrijkste paden wel nog steeds bladervrij zodat de begraafplaats goed toegankelijk blijft en de graven goed bereikbaar zijn”, verzekert schepen Bieke Verlinden. “Daarnaast hebben sommige boomsoorten hele grote, stugge bladeren die maar moeilijk worden omgezet in humus”, legt landschapsarchitect Joeri Steeno uit. “Van die boomsoorten ruimen we de bladeren wel, en laten ze voorcomposteren op een plek op de begraafplaats zelf. Na een tijdje verliezen deze bladeren hun stugge structuur, en gaan we ze hergebruiken als bodembedekking onder planten. Op die manier gaat er niets verloren, in een mooie organische levenskringloop.”

Vergroenen van de stad
“Het plan om de vallende bladeren zo veel mogelijk te laten liggen op de begraafplaats past helemaal in ons groter plan rond groenbeheer”, zegt Lalynn Wadera, schepen van openbaar groen. “Meer en gezonde bomen in onze stad, dat is waar we nu en de komende jaren op inzetten. Want bomen zorgen voor rust, ze geven schaduw op warme dagen en ze zuiveren de lucht. Met deze vernieuwende aanpak kunnen bomen makkelijker water vasthouden, waardoor ze beter gedijen in de zomer, zelfs als het droog is. Op de begraafplaatsen gaan we daarmee aan de slag. Zo werken we samen aan de verdere vergroening van de stad.”

Het laten liggen van bladeren heeft dus tal van voordelen. Je bespaart op arbeid, op energie, je voedt de bodem onder de bomen, activeert het bodemleven, en maakt de bomen weerbaarder tegen droogte en beter bestand tegen klimaatverandering. “Wie dus op Allerheiligen of Allerzielen de Leuvense Stadsbegraafplaats bezoekt en zich afvraagt waarom de bladeren niet geruimd zijn: door ze te laten liggen, beschermen en bewaren we de prachtige bomen die je rond je ziet. Het is de meest eenvoudige manier om onze bomen zich te laten herstellen: laat de natuur gewoon haar werk doen!”, besluit schepen Bieke Verlinden.