Leuven richt als eerste Vlaamse stad Community Land Trust op

Vorig jaar startte het Autonoom Gemeentebedrijf Stadsontwikkeling Leuven (AGSL) in samenwerking met de stad Leuven een haalbaarheidsstudie naar de oprichting van een Community Land Trust (CLT) in Leuven. Een CLT is een belangrijk instrument om werk te maken van betaalbaar wonen. De studie is ondertussen afgerond en de resultaten zijn bekend. Leuven is de eerste stad in Vlaanderen die het initiatief neemt om een CLT op te richten.

Een CLT is een organisatie die grond aankoopt en beheert, samen met de gemeenschap. De CLT wordt eigenaar van de grond, de bewoner eigenaar van de woning. Zo zakt de prijs van een woning. De bewoners krijgen een eeuwig gebruiksrecht op hun huis, met dezelfde voordelen en verantwoordelijkheden als een gewone eigenaar. Ze mogen hun huis verbouwen of verkopen en hun erfgenamen kunnen het later erven. Wel moeten ze de woning altijd zelf bewonen en dus niet verder verhuren. Om de woning op lange termijn betaalbaar te houden, wordt de herverkoopprijs beperkt.

“Door grond te bewaren in een gemeenschap, ontwikkelen we formules van betaalbaar wonen in een context met stijgende woning- en vooral grondprijzen. Het is één van de nieuwe recepten om te werken aan betaalbaar wonen in Leuven. Doordat je de grond niet moet betalen, wordt de aankoop van een woning automatisch voordeliger. De gronden blijven eigendom van de CLT zodat je op lange termijn een beleid kan blijven voeren op die gronden”, zegt Lies Corneillie, schepen van wonen. “We zijn bijzonder verheugd dat we vandaag beslissen om CLT Leuven op te richten, dat is echt een mijlpaal voor onze stad.”

Haalbaarheidsstudie
Vorig jaar startte Community Land Trust Brussel (CLTB) en onderzoeksgroep Cosmopolis, verbonden aan de Vrije Universiteit Brussel (VUB), op vraag van het AGSL en de stad een haalbaarheidsstudie. Het rapport is vandaag klaar en levert alle ingrediënten aan om een CLT op te richten in Leuven.

“We onderzochten de behoeftes van de Leuvense woningmarkt en hoe een CLT daarop een antwoord kan bieden", stellen Geert De Pauw en Laura Baets van CLTB. "We bekeken de organisatie en de betrokkenheid van de bewoners. We verkenden ook de doelgroep voor de CLT, ondermeer door naar inkomens en woningprijzen te kijken", vult Michael Ryckewaert van Cosmopolis aan.

Nu gaan het AGSL, de stad en de stakeholders over tot de concrete oprichting en zullen ze belangrijke knopen doorhakken zoals de oprichting van de organisatie CLT Leuven en de vorming van een gemeenschap. Er zal tijdens dit proces sterk worden ingezet op participatie van bewoners en het middenveld. Die participatie is belangrijk voor het succes van de CLT.

Doelgroep
CLT Leuven zal zich hoofdzakelijk richten op gezinnen die in aanmerking komen voor een sociale lening en voor sociale huisvesting, maar voor wie er onvoldoende aanbod is op de markt. Ze beschikken over onvoldoende middelen om op de private markt een woning te kopen en zijn dan vaak aangewezen op de private huurmarkt, waar ze een (te) groot budget moeten besteden aan de huur van de woning.

“Met CLT Leuven geven we gezinnen met een beperkter inkomen niet alleen toegang tot betaalbare koopwoningen, maar werken we ook aan levendige buurten en ontwikkelen we projecten die de hele gemeenschap ten goede komen", vult Lies Corneillie aan.

Pilootproject in Klein Rijsel
Het AGSL zal de komende jaren een pilootproject realiseren op de site van Klein Rijsel, meer bepaald de lange strook naast het Provinciehuis waar er vandaag een tijdelijke bloemenweide is. Dit pilootproject zal als voorbeeld dienen om het CLT-concept voor het eerst te testen en om van te leren voor volgende CLT-projecten in de stad.

De verdere invulling van dit project krijgt de komende maanden vorm. Momenteel bekijken de stad en het AGSL de randvoorwaarden waarmee ze rekening moeten houden zoals ruimtelijke plannen, stedenbouwkundige context (de nabijgelegen huizen, het Provinciehuis en de hele omgeving) en de vorm van het perceel.

Een CLT kenmerkt zich daarnaast door een brede vorm van participatie, met de (toekomstige) bewoners en met de buurt. Nadat het programma van de site bepaald is, hopen de stad en het AGSL in de eerste helft van 2021 samen op zoek te kunnen gaan naar een ontwerper.

“CLT Leuven zal zo uitgroeien tot een autonome speler die de woningmarkt aanvult en samenwerkt met andere actoren in het woonlandschap”, besluit schepen Corneillie. De stad voorziet een startkapitaal van 5 miljoen euro.