Ontdek restant eerste Leuvense stadsomwalling op zaterdag 9 februari

Bij het archeologisch onderzoek ter voorbereiding van de heraanleg van de Mechelsestraat werd één van de stadspoorten van de 12e-eeuwse stadsomwalling, de Borchtpoort, erg intact in de bodem gevonden. Ook al was de stadsarcheoloog er vrij zeker van deze restanten te vinden, het resultaat was buiten verwachting. “De blootgelegde restanten zijn indrukwekkend. Vooral het robuuste bouwwerk en het verzorgde metselwerk vallen onmiddellijk op”, aldus de Leuvense stadsarcheoloog Lisa Van Ransbeeck. Geïnteresseerden kunnen de blootgelegde Borchtpoort bezoeken op zaterdag 9 februari 2019, tussen 10 en 12 uur. 
 

De omgeving van de Vismarkt wordt de komende jaren omgevormd tot een aantrekkelijk en autoluwe handelszone. Eerst is de Mechelsestraat aan de beurt. Vooraleer de werken er starten, wordt er archeologisch onderzoek verricht. Dit leverde een onverwacht resultaat op: de 12e-eeuwse Borchtpoort werd er erg intact teruggevonden.  

Van poort tot gevangenis
De bouw van de Leuvense stadsmuur startte op het einde van de 12e eeuw. De wal telde 31 torens, 11 stadspoorten en 2 waterpoorten en was 2.740 meter lang. Rond 1360 werd een nieuwe, veel grotere muur gebouwd, op de plek waar nu de stadsring loopt. De eerste stadswal verloor op dat moment zijn verdedigende functie. De blootgelegde Borchtpoort in de Mechelsestraat, genoemd naar de ‘Borcht’ of burcht van de hertogen die zich op de Keizersberg bevond, wordt vanaf dat moment ingezet als tijdelijke stadsgevangenis, en vanaf 1426 als universiteitsgevangenis. In de 18e eeuw werd de poort, net zoals vele delen van de stadsomwalling afgebroken.

Restauratie
Maar hier en daar hebben stukken van de omwalling de tand des tijds overleefd – en dat is best uitzonderlijk in Vlaanderen. Het zijn meteen ook de oudste stenen restanten van onze stad. Daarom worden ze de komende jaren allemaal gerestaureerd. “Na de restauratie van de toren in het stadspark zal binnenkort gestart worden met de restauratie van de muur in het stadspark en van de 70 meter lange restant in Handbooghof. Ook de restanten op Hertogensite worden tegen 2022 gerestaureerd”, vertelt schepen van onroerend erfgoed Carl Devlies.

Visueel tracé
De voorbije jaren werkte de stad ook een visie uit om het tracé van de omwalling terug zichtbaar te maken in de stad. “Omdat de restanten ver uit elkaar liggen en het niet vanzelfsprekend is om je een beeld te vormen van waar de stadsmuur ooit liep, worden op de plaatsen waar zich de 11 stadspoorten bevonden – dus ook hier in de Mechelsestraat – stalen strips aangebracht waarop steeds de naam van de poort is weergegeven. Dit gebeurde al in de Naamsestraat, Tiensestraat, Schapenstraat en Redingenstraat”, vertelt schepen van openbare werken Dirk Vansina. “Ook de fontein op het Hooverplein, waarop het tracé van de omwalling op het middeleeuwse stadsplan van Leuven is weergegeven, kadert in dit visualisatieplan”.

Bezichtigingsmoment voor het grote publiek  
Om iedereen de kans te geven om deze ondergrondse delen van de eerste stadsomwalling van dichtbij te komen bewonderen, organiseert de stad op zaterdag 9 februari tussen 10 en 12 uur een bezichtigingsmoment. “De stadsarcheoloog zal hier samen met enkele andere medewerkers van de stad Leuven aanwezig zijn om de vondsten kort toe te lichten. In de toekomst hopen we nog veel van deze archeologiemomenten te kunnen organiseren”, laten schepenen Devlies en Vansina nog optekenen.

Praktisch

• zaterdag 9 februari van 10  tot 12 uur
• in de Mechelsestraat aan het Mercatorpad 
• stevige schoenen en paraplu aanbevolen (bij regenweer) 
• inschrijven is niet nodig