24 augustus 2023

Open Monumentendag 2023

Het Europese jaarthema van Open Monumentendag is ‘Met hart en ziel!’ en dat is meteen ook de manier waarop je in Leuven op zondag 10 september deze hoogdag kan beleven. Ongeveer 80 activiteiten op 19 locaties in en rond Leuven slaan de brug tussen roerend en onroerend erfgoed.

“Onder de noemer 'Met hart en ziel' focussen we dit jaar op het immateriële en levende erfgoedaspect van onze Leuvense monumenten. Erfgoedlocaties zijn niet alleen waardevolle getuigen van architectonisch vakmanschap, ze dragen ook de verhalen, tradities en gebruiken van hele generaties met zich mee", legt Carl Devlies, schepen van onroerend erfgoed uit. "Naast het technische vernuft dat ze tonen, getuigen deze historische plekken over rituelen, tradities of gebruiken, over gewoontes rond eten en drinken, sport en spel of muziek. Materieel en immaterieel erfgoed zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden en beide moeten bewaard, levendig gehouden en doorgegeven worden aan de volgende generaties.”

Enthousiaste Leuvense spelers nemen je op 10 september graag mee op tocht doorheen het verleden van het immateriële erfgoed in Leuven en vieren zo mee de twintigste verjaardag van de ‘Unesco 2003 Conventie voor het borgen van immaterieel cultureel erfgoed’. “En laat ons van dat immateriële erfgoed nu net een aantal topvoorbeelden hebben in Leuven: het Jaartallenleven, de reuzen-, de bier- en de beiaardcultuur. We waren dan ook meteen erg enthousiast over het thema en de mogelijkheden die het biedt om de verschillende facetten van ons Leuvens immaterieel erfgoed in de kijker te zetten”, treedt Bert Cornillie, schepen van cultuur, bij.

"Zo vind je in het programma de bezielers van Straathistories terug die je in levende lijve of via de erfgoedapp meer leren over de praktijken rond vertellen en taalgebruik. Met onze springlevende beiaard- en orgelcultuur zit één van de beste voorbeelden rond het thema ‘muziek en podiumkunsten’ in het programma. Maar ook als het gaat over ‘rituelen, feesten en gebruiken’ tonen we dat Leuven sterk staat. Zo leer je in het scouts- en gidsenmuseum aan de hand van een aantal artefacten meer over de waarden van scouting. Bezoek je de Abdij van Park, dan kan je koppels die er ooit trouwden toejuichen terwijl ze hun trouwgelofte hernieuwen. Je schoolgerief kan je laten wijden door de paters Norbertijnen, of je woont een intiem vesperconcert bij om de dag af te sluiten. En binnen het thema ‘eten en drinken’ staat natuurlijk de uitgebreide Leuvense biercultuur op het programma", vervolgt Cornillie.

Nieuwe deelnemers
‘Met hart en ziel!’ blijkt ook een dankbaar thema om nieuwe partnerschappen te sluiten. Zo kan je dit jaar voor het eerst het didactisch museum archeologie bezoeken in de kelder van het Erasmushuis. Je kan daar ook lezingen en workshops rond archeologie bijwonen.

Het Huis van de Polyfonie in de Abdij van Park is exclusief te bezoeken tijdens de Open Monumentendag, met orgelworkshop voor de liefhebbers.

"Een bezoek aan de unieke Marie Thumas-site wordt een topper op de Open Monumentendag”, gaat schepen Devlies verder. “Het uitgestrekte terrein staat aan de vooravond van haar derde leven. Begin 20e eeuw was Marie Thumas het belangrijkste Belgische bedrijf voor groenteconserven, vandaag bepalen de gebouwen nog altijd het beeld langs de Vaartkom. Na een uitgebreid historisch onderzoek en overleg met alle partijen, wacht de site nu een hedendaagse herbestemming, met veel zorg voor het industriële verleden. Bezoekers kunnen op 10 september het verleden, het heden én die nieuwe toekomst van de fabriek ontdekken.”

Meer info
Het volledige programma van de stad Leuven vind je op www.leuven.be/openmonumentendag. Je vindt hier naast het rijk gevulde programma ook enkele inspiratieroutes die je kunnen helpen om een keuze te maken zodat je de toplocaties op 10 september aan elkaar kan rijgen.

Liever een papieren brochure? Die kan je gratis afhalen in onder meer het stadskantoor, aan de balie van Visit Leuven (Naamsestraat 3) en in de bibliotheek Tweebronnen (Rijschoolstraat 4).

Inschrijven is voor een beperkt aantal activiteiten nodig en kan vanaf maandag 28 augustus, maar op de meeste locaties kan je op zondag 10 september zonder inschrijving terecht.

Open Monumentendag

Ontdek alle wandelingen, rondleidingen, workshops ... op zondag 10 september 2023.

Stad Leuven

Een greep uit het aanbod

Een bijzondere locatie op het programma is de modernistische woning uit 1962 Leclercq-Vandamme, ontworpen door architect Willy Van Der Meeren en met hart en ziel gerestaureerd door Eveline en Gerrit. Zij eindigde als één van de drie laureaten voor de onroerenderfgoedprijs. Stemmen voor de publieksprijs kan trouwens nog tot 10 september op https://www.onroerenderfgoed.be/publieksprijs-2023.

In de Matadiwijk kan je op stap met Bob Pleysier, één van de Leuvense Open Monumentendag-ambassadeurs. Met het wijkcomité brengt hij de buurt al jaren samen op de Place de l’Apéro aan het Matadikapelletje, en hij schreef mee aan de ‘Straathistories’ van deze wijk.

Op de feesten in de Abdij van Vlierbeek zijn er enkele activiteiten speciaal voor Open Monumentendag, waaronder een vertelwandeling door professioneel vertelstere en buurtbewoonster Rien Van Meensel, maar ook de openstelling van de toren door de Heemkundige kring.

Daarnaast is het over heel Vlaanderen ‘Dag van de Architectuur’, de afsluiter van het Festival van de Architectuur. De organisatoren selecteerden maar liefst drie locaties in Leuven voor hun programma: het Pauscollege, de Molens van Orshoven en de site Marie Thumas. Dankzij hen kan je hier unieke en gespecialiseerde rondleidingen volgen.

En last maar zeker not least is het 10 september Jaartallendag. De Jaartallen zijn een werkelijk uniek Leuvens staaltje immaterieel erfgoed. Het is al meer dan een eeuw een fenomeen in Leuven. Zowel alle 'mannen van' als het stadsbestuur ervaren het sociaal-menselijke aspect binnen het Jaartallenleven als bijzonder waardevol. In 2011 werd het opgenomen op de Representatieve Lijst van het Immaterieel Cultureel Erfgoed van de Mensheid van UNESCO.