Restauratie oostvleugel en infirmerie Abdij van Park bijna afgerond

De grootschalige restauratie van Abdij van Park nadert haar voltooiing. Het einde van de werken staat voor 2026 op de planning. Momenteel wordt de laatste restauratiefase van de oostvleugel en de infirmerie afgerond, met een nieuw toegevoegd volume als laatste onderdeel van deze totaalrestauratie. Tijdens de vorige restauratiewerken werden er al verschillende waardevolle ontdekkingen gedaan. Recent onthulde de abdij nog een van haar vroegste geheimen: enkele 13^e-eeuwse muurschilderingen en bouwsporen.

“De uitgebreide restauratiecampagne van Abdij van Park, die in 2011 begon, bevindt zich nu in de laatste fase. Tegen 2026, vijftien jaar na de start, moet deze historische abdij volledig gerestaureerd zijn. De uitdaging is om het authentieke karakter van de abdij te behouden. De meest duurzame manier van restaureren is het gebouw naar hedendaagse normen functioneel te maken en dat is precies wat we willen voor Abdij van Park”, zegt Dirk Vansina, Leuvens schepen van restauraties.

Zo moet de abdij toegankelijk zijn voor iedereen, inclusief mensen met een beperkte mobiliteit. Daarnaast krijgt de oostvleugel een nieuwe bestemming als woonruimte. De paters norbertijnen zullen terugkeren naar deze vleugel, samen met (priester)studenten van de KU Leuven die deelnemen aan het abdijleven. De gelijkvloerse verdieping en zolder worden ingericht als museumruimte of voor meetings. “Om die nieuwe invulling te verwezenlijken, zijn er extra ruimtes nodig. Daarvoor hebben we samengewerkt met het gerenommeerde architectenbureau Robbrecht en Daem. De totaalrestauratie van het claustrum is in handen van Studio Roma”, aldus Vansina.

Voor het eerst wordt er een nieuwe bouwvolume toegevoegd aan het historische ‘claustrum’ van de abdij, de historische ruimten waarin de monniken leefden. “Concreet gaat het om één grotere betonnen toren die deel uitmaakt van het publieksparcours en één kleinere stalen toren als toevoeging aan de woonzone van paters en studenten”, legt Carl Devlies,schepen van ruimtelijk beleid en onroerend erfgoed, uit. ​

Subtiele toevoeging van nieuwbouw aan erfgoed
​Gezien het bijzondere patrimonium is ten volle gestreefd om de nieuwe volumes op te laten gaan in het bestaande erfgoed. Zo werd het betonnen torengebouw nadrukkelijk met een punt naar de historische gevel geplaatst. “Dit maakt dat de toevoeging haast los lijkt te staan van de gevel en dat de historische gevel in z’n eer gelaten wordt. Bovendien ontstaan zo vanop de trap van het torenvolume perspectieven die indrukwekkende zichten opleveren. De vijfkantigheid van de toren maakt namelijk dat je ware detailzichten meekrijgt van de waardevolle romaanse gevelelementen, restanten van een kerk uit de 13e eeuw “, licht het architectenbureau Robbrecht en Daem toe. “Niet enkel de bestaande gevel, ook de bestaande openingen in die gevel (op één opening na) blijven trouwens behouden. Ingrepen worden op de originele verhoudingen afgesteld. De nieuwe, veelhoekige volumes herinneren vaag aan het fenomeen van annexgebouwen binnen historische gebouwgehelen (denk aan baptisteria, sacristieën of voetwasplaatsen). Die gebouwen zijn relatief autonoom maar behoren tezelfdertijd tot een groter geheel. De torenvolumes krijgen een gelijkaardige uitdrukking mee.”

Ontdekking 13^e-eeuwse muurschilderingen en middeleeuwse bouwsporen
​Tijdens het bouwhistorisch onderzoek werden er recent enkele spectaculaire ontdekkingen gedaan. Specialisten onderzochten alle ruimten en ontdekten, na het plaatselijk verwijderen van de pleister, interessante bouwsporen. Zo werd duidelijk hoe de pandgang er in de 13^e eeuw uitzag en dat de toegangsdeuren tot de sacristie, kapittelzaal, gang, dormitorium en winterrefter zich toen op een andere plek bevonden dan de huidige deuropeningen die uit de 16^e eeuw stammen. Niet enkel de deuren bevonden zich op een andere plaats, ook de ruimtes hadden een compleet andere indeling. Dit blijkt uit de vondst van sporen van 13^e -eeuwse tussenmuren en vlakke plafonds. De 13^e-eeuwse abdij zag er dus volledig anders uit dan vandaag.

bouwspoor van 13e-eeuwse deuropeningen in pandgangdetail van het kapiteel van de deur naar de tuin in de pandgangbouwspoor van het 13e-eeuws oculus (rond raam) met blauwe versierde boorddetail oculus

De reeds ontdekte historische afwerkingslagen werden ook verder onder de loep genomen. Met scalpel en vergrootglas onderzochten specialisten alle ruimten in detail en zo ontdekten ze 13^e -eeuwse afwerklagen in de kapittelzaal, schatkamer, traphal, kerkmuur en archief (13^e -eeuwse winterrefter). De kwaliteit en hoeveelheid van dergelijk 13^e-eeuwse afwerklagen in de context van een abdij zijn uitzonderlijk te noemen. De stad zal deze in de toekomst dan ook met de meeste zorg ​ restaureren.

voormalige winterrefter13e-eeuwse beschilderingen in de kapittelzaal met bovenaan Mozesdetail van Mozes

Onroerend erfgoedbeleid
​“Het restauratieproces van de Abdij van Park past helemaal in het bredere onroerend erfgoedbeleid, zowel wat betreft de gebouwen als het landschappelijk erfgoed,” besluit schepen Devlies. “Binnen dit beleidskader is de focus op abdijen essentieel."

schetsen en plannen Abdij van Park

8 afbeeldingen

Stad Leuven