Stad Leuven integreert circulaire principes in bouwprojecten

De stad formaliseert haar engagement om volop in te zetten op ‘circulair bouwen’ in een actieplan. Daarin staat onder meer dat ze voortaan in de eigen nieuwbouw- en renovatieprojecten circulaire principes zal integreren. Dat betekent bouwen en verbouwen met zoveel mogelijk herbruikbare bouwmaterialen. De stad zal waar mogelijk kiezen voor het hergebruik van materialen en versterkt de rol van de Materialenbank. Bij overheidsopdrachten zal ze ook extra criteria in die zin toevoegen in de bestekken. Daarmee komt ze alweer een stap dichter bij de ambitie van klimaatneutrale stad in 2050.

De klassieke manier van bouwen zorgt voor een enorme verspilling van kostbare materialen. Grondstoffen worden ontgonnen, vervoerd, in een gebouw verwerkt en na verloop van tijd door sloop vernietigd en afgevoerd als afval. Twee derde van de binnenlandse CO₂-uitstoot is afkomstig van de ontginning, verwerking, consumptie en afdanking of in het beste geval recyclage van materialen.

“Daarom stelden we een actieplan voor circulair bouwen op. We hebben als overheid een cruciale rol in het stimuleren van hergebruik van bouwmaterialen en we kunnen voor een grote impact zorgen door stedelijke bouwprojecten en regelgeving aan te passen aan de circulaire principes. Met dit plan willen we de transitie naar deze manier van bouwen versnellen”, licht schepen van klimaat en duurzaamheid David Dessers toe. “Gebruikte materialen of onderdelen kunnen bijvoorbeeld een tweede leven krijgen in een nieuw gebouw dankzij urban mining, waarbij we bruikbare materialen redden van de sloop. Architecten kunnen gebouwen zo ontwerpen dat ze gemakkelijk aanpasbaar zijn en aannemers kunnen kiezen voor materialen en onderdelen die later ook nog volledig gerecupereerd kunnen worden. Dit actieplan past perfect binnen onze ambitie om van Leuven een circulaire en klimaatneutrale stad te maken.”

Pilootprojecten
De voorbije jaren heeft de stad onder andere bij de inrichting van de Molens Van Orshoven al ervaring opgedaan met deze manier van bouwen. “Daarmee hebben we een belangrijke impact op de ecologische voetafdruk van de stad in zijn geheel. Tegelijk ontdekken we hiaten in wetgeving en leren we goede technieken, leveranciers en toepassingen kennen. Die kennis kunnen we doorgeven aan private bouwheren die in de toekomst ook de stap willen zetten. We hopen dat we door zelf het goede voorbeeld te geven, ook bedrijven, organisaties en Leuvenaars inspireren om hun bouwmaterialen klimaatbewuster te kiezen”, aldus schepen van economie en stadsgebouwen Lalynn Wadera.

Stad Leuven zal de principes toepassen in haar nieuwbouw- en renovatieprojecten via het Autonoom Gemeentebedrijf Stadsontwikkeling Leuven (AGSL) . “We werkten de voorbije maanden het actieplan uit. Daarbij kon men onder meer steunen op ervaringen in lopende circulaire pilootprojecten, zoals de renovatie van een aantal appartementen in de Fonteinstraat”, vult Lies Corneillie, voorzitter van AGSL, aan. “Ook voor de toekomstige renovatieprojecten zullen we deze principes van bouwen zoveel mogelijk proberen toe te passen.”

Zestien actiepunten
Het actieplan bestaat uit zestien uiteenlopende acties. Zo zal de stad in overheidsopdrachten het hergebruik van materialen aanmoedigen en de rol van de Materialenbank Leuven in het verzamelen en opnieuw verspreiden van gebruikte bouwmaterialen, versterken. Op het vlak van wetgeving brengt de stad verschillende juridische knelpunten en opportuniteiten voor het stimuleren van circulair bouwen in kaart. Er zullen voorbeelden komen voor aangepaste bestekken. Via marktdialogen gaat de stad gericht op zoek naar spelers op de markt die klaar zijn om circulair te bouwen. De stad zal samen met hen nagaan of de verschillende ambities in de praktijk ook haalbaar zijn. Tenslotte zal er geëxperimenteerd worden met ‘as-a-service’ waarbij de bouwheer betaalt voor een ‘dienst’ in plaats van voor een product, wat tot minder verspilling zal leiden.

Labo voor circulaire innovatie
Met dit actieplan wil de stad nu de hefbomen creëren die in de toekomst van circulair bouwen het nieuwe normaal zullen maken. Er was al een ruimer kader met de Roadmap 2025 • 2035 • 2050 van Leuven 2030. Het klimaatneutraal maken van de gebouwde omgeving is hier een cruciaal onderdeel van. “We hopen dit jaar een nieuwe versnelling te maken”, zegt Katrien Rycken, directeur van Leuven 2030, “onder meer door oplossingen door te voeren die op meerdere vlakken vooruitgang boeken. Bij de renovatie van een wijk kun je dan niet alleen sterk isoleren en zonnepanelen leggen of een warmtepomp installeren, maar meteen ook flexibel, demonteerbaar verbouwen, hergebruik van materialen en grondstoffen voorzien, en ruimtedelen incorporeren. We hopen zo ook in Leuven een voortrekkersrol te spelen als labo voor circulaire innovatie, samen met privéspelers uit de bouwsector. In die sector is er trouwens steeds meer enthousiasme voor een meer circulaire manier van bouwen, essentieel voor een klimaatneutrale toekomst”, aldus Rycken.