Startschot feestjaar voor Matthias Vanden Gheyn, de ‘Bach van de beiaard’

De Leuvense stadsbeiaardier Matthias Vanden Gheyn (1721-1785) zag het levenslicht 300 jaar geleden op 7 april. Dat is de ideale aanleiding om zijn composities in de kijker te zetten en breder bekend te maken bij het publiek tijdens een feestelijk Vanden Gheyn-jaar. Internationaal staat deze Leuvenaar bekend als de 'Bach van de beiaard'. Het feestjaar start heel symbolisch op zijn geboortedag met concerten op de vijf Leuvense beiaarden.

“Matthias Vanden Gheyn was niet alleen meer dan 40 jaar stadsbeiaardier en organist van de Sint-Pieterskerk, maar schreef ook een aantal composities van uitzonderlijk hoog niveau voor beiaard, orgel en klavecimbel. Matthias Vanden Gheyn was heel belangrijk voor Leuven én de beiaardcultuur wereldwijd, als beiaardier, organist en componist”, vertelt schepen van cultuur Denise Vandevoort. “Ook vandaag weerklinkt zijn muziek nog overal ter wereld, ook in Leuven. En op de voorgevel van het stadhuis vind je een standbeeld van hem terug.”

Wereldwijd herdacht
Niet enkel in Leuven, maar ook in zijn geboortestad Tienen, in de rest van Vlaanderen én de wereld wordt Vanden Gheyn gevierd in 2021. “Vanden Gheyns bekendste composities, elf virtuoze beiaardpreludia, behoren immers tot het internationale standaardrepertoire van de beiaard en worden gespeeld tot in Australië, Japan en de Verenigde Staten. Daarmee is deze Leuvenaar een van de meest uitgevoerde Vlaamse componisten wereldwijd”, vult Luc Rombouts, curator Beiaardcultuur Leuven, aan.

“Het originele handschrift van de beiaardpreludia, dat letterlijk het ‘work in progress’ van de componist toont, wordt bovendien bewaard aan de voet van de Universiteitsbeiaard, in het Leuvense Universiteitsarchief. Het werk van Vanden Gheyn is zowat de enige originele beiaardmuziek die uit de 18e eeuw bewaard is gebleven. Het manuscript is dus een absoluut topstuk”, weet Bart Raymaekers, vicerector Humane Wetenschappen, ook bevoegd voor cultuur-, kunst- en erfgoedbeleid. 

Programma Vanden Gheyn-jaar
De curator Beiaardcultuur Leuven en de klokken- en beiaardvereniging Campanae Lovanienses geven het Matthias Vanden Gheyn-jaar een feestelijke invulling met een compositiewedstrijd, een Vanden Gheyn-challenge, lezingen, wandelingen, concerten en nog veel meer.

Op zijn geboortedag 7 april kan je vijf concerten beluisteren op de vijf Leuvense beiaarden van 11 tot 20 uur. Luc Rombouts, de curator Beiaardcultuur Leuven, coördineert deze concerten.

Campanae Lovanienses organiseert een internationale wedstrijd voor beiaardcompositie en -bewerking met steun van onder meer de Vlaamse Gemeenschap, stad Leuven en KU Leuven. De winnende inzendingen hoor je in het najaar op de Leuvense beiaarden. 

De klokkenvereniging lanceerde ook de ‘Vanden Gheyn 300 challenge’, waarmee ze beiaardiers wereldwijd oproept op om in 2021 minstens één werk van Matthias Vanden Gheyn te spelen. Het doel is om 300 jaar na zijn geboorte Vanden Gheyn op 300 beiaarden wereldwijd terug tot leven te laten komen.

En dagelijks zullen in Leuven ter ere van dit feestjaar melodieën van Matthias Vanden Gheyn weerklinken op de automaten van de beiaard van Sint-Geertrui en de Vredesbeiaard in de Abdij van Park. Zo’n beiaardautomaat laat toe om elk kwartier automatisch een melodie op de beiaard af te spelen. De Sint-Geertruibeiaard en de Vredesbeiaard in de Abdij van Park zijn bovendien uitermate geschikt om Vanden Gheyns muziek op te spelen. Beide beiaarden hebben immers een link met Matthias Vanden Gheyn. Zo was het zijn jongere broer Andreas Jozef die de klokken van de Sint-Geertruibeiaard goot. Vanden Gheyn was een telg uit een klokkengietersfamilie. En de Vredesbeiaard is dan weer een moderne replica van een beiaard uit de barokperiode, de tijd waarin Vanden Gheyn componeerde.